Van 9 tot 12 november 2021 hield de Utrechtse middelbare school UNIC de circulaire projectweek. Stichting Technotrend ontwikkelde hiervoor een vierdaags weekprogramma rondom het thema circulariteit en duurzaamheid, met aandacht voor lokale elementen. Gastdocenten van Technotrend en eigen docenten van UNIC hebben het programma uitgevoerd.
De projectweek over circulariteit begon met een plenaire sessie. Alle 180 2-HAVO leerlingen (zes klassen) van het UniC kregen een kahoot-quiz voorgelegd, waarmee het onderwerp duurzaamheid werd geïntroduceerd. Vervolgens werd de groep opgesplitst en kregen alle leerlingen les van een gastdocent vanuit Stichting Technotrend over de 17 Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG's) en circulariteit. Daarna kreeg elke groep bezoek van een circulaire ondernemer die een echte opdracht kwam verlenen aan de leerlingen. Per casus werd 1 team klaswinnaar, zodat er zes teams tot winnaar werden benoemd. Tijdens de slotronde werd tenslotte 1 overall winnaar gekozen.
Funghi Factory
Fungi Factory verwerkt koffiedik/koffieprut uit de stad: van restaurants en bedrijven en gebruikt dit als grondstof om oesterzwammen te kweken. Fungi factory heeft als doel om mensen te laten zijen wat er komt kijken bij een circulair bedrijf. Als de oesterzwammen geoogst zijn blijft er vruchtbare aarde over, wat ook wel rest-substraat wordt genoemd. Iedere maand heeft Fungi Factory honderden kilo’s rest substraat ‘over’ uit hun urban farm. Ze willen de volgende stap nemen en kijken wat ze met deze aarde/reststroom gaan doen in plaats van verbranden. Funghi Factory heeft de leerlingen gevraagd mee te denken over een circulaire bestemming van het rest-substraat. Tijdens de projectweek hebben leerlingen hiervoor gezocht naar een antwoord op deze vraag.
Een van de oplossingen van leerlingen is de inzet van Mycelium voor isolatiemateriaal. Het restmateriaal zou kunnen worden gebruikt in een gezamenlijke moestuin. Dat is goed voor sociale cohesie. Met een koffiedikgevecht denken ze dat mensen op een ludieke manier kunnen worden betrokken. Het restsubstraat zou ook met een elektrische bakfiets in de buurt kunnen worden rondgefietst waarbij tegelijkertijd koffiedik van huishoudens kan worden meegenomen. Een team maakte een ontwerp voor een balletjespresser van een persdruk waarmee het substraat in een mal van kleine rondjes wordt gegoten en samengeperst. Nadat het kort in de oven of vriezer is gelegd, kan het in zakjes worden gedistribueerd.
Stichting Leaphy
Een paar jaar geleden is op een school in Amersfoort bij een project een betaalbare
robot voor het onderwijs gemaakt: Leaphy, ontworpen door en voor leerlingen! Bij Leaphy willen ze onze voetafdruk zo klein mogelijk maken. Dat is niet zo eenvoudig voor een robotje vol sensoren, actuatoren en elektronica! En dan de productie, het transport (uit China …) en de uiteindelijke afvalverwerking van alle onderdelen laten hun sporen achter. Het kan beter, bijvoorbeeld door de robot te maken van gerecycled plastic. Zo werken we stapje voor stapje aan gelijke kansen, ook voor onze kinderen en kleinkinderen. Leaphy vroeg aan de leerlingen: Op het UniC zijn een keer Leaphy’s aangeschaft. Zijn deze Leaphy’s er nog? Worden ze nog gebruikt? Hoe worden ze gebruikt? Hoe kunnen ze worden gebruikt? En hoe kan Leaphy meer circulair worden gebouwd?
De leerlingenteams bedachten verschillende oplossingen voor de vragen. Voor de laatste vraag was een oplossing om Leaphy’s te maken van plastic dat uit de oceaan is opgevist. Om ze langer in gebruik te houden bedachten ze een leenformat met restitutiegelden zodat het aantrekkelijk is om de Leaphy weer in te leveren. Een ander team stelde voor om Leaphy’s voor meerdere functies uit te breiden, zoals afval opruimen etc. Een oplossing om de Leaphy's langer te kunnen gebruiken zou een beschermend karkas en sensoren zijn, zodat de leaphys minder snel stuk gaan.
Utrecht Schone Stad
De derde opdracht ging over het verminderen van zwerfafval op de 'snoeproute' tussen de school en het winkelcentrum. Op sommige plekken ligt vaker zwerfafval dan op andere plekken, bijvoorbeeld tussen een middelbare school en de supermarkt. Deze route wordt ook wel de 'snoeproute' genoemd, omdat hier veel scholieren langs lopen nadat ze snoep hebben gehaald in hun pauze. Helaas is zo’n snoeproute ook een plek waar veel afval op straat ligt. Utrecht Schone Stad had dus als casusvraag:
- Welke creatieve oplossing kunnen leerlingen bedenken om het afval op de snoeproute te verminderen?
- En als extra: Bedenk ook een bestemming voor een van de afvalproducten die jullie veel zijn tegenkomen op straat. Hoe kan het afval van de snoeproute gebruikt worden om iets nieuws te maken?
Het team van 'Climate warriors' bedacht en ontwierp voor deze challenge vangnetten voor afvoerputten om het afval en plastic dat in de putten terecht komt, op te vangen zodat het niet in het afvalwater terecht komt.
En de winnaar is...
De laatste challenge leverde ook de overall winnaar op. Dat was het team dat ‘afvaltrackers' bedacht: voetstappen in kleur naar de afvalbak toe, en een app die laat zien waar de afvalbakken staan en waar je punten mee kan verzamelen. Daarbij was het idee om de afvalbakken heel uitnodigend te ontwerpen.
Docenten van het UniC hebben de leerlingen begeleid in het uitdenken en -werken van hun innovaties. Op donderdag volgde kritische feedback van een externe beoordelaar, waarna de leerlingen hun ideeën nog een laatste keer hebben aangescherpt voordat zij ze op vrijdagmiddag voor de jury presenteerden.
