De eerste versie van de Routekaart Duurzaam Onderwijs is vanaf begin september 2021 klaar voor gebruik. De Routekaart is ontworpen voor alle schooltypen, van primair tot universitair onderwijs. Hij is te vinden en zonder kosten te gebruiken op het platform Guides. Voor het beroepsonderwijs is van 1 september tot 31 december 2021 cofinanciering beschikbaar uit een Stimuleringsregeling. Deze kunnen de scholen aanvragen bij Leren voor Morgen.
Het doel van de Routekaart is om scholen te helpen een visie te ontwikkelen op hoe een duurzame school er uitziet. Vervolgens helpt de Routekaart om in kaart te brengen welke route de school kan volgen om daar te komen. ‘We geven geen voorbeeld-visie. Elke school heeft een eigen startpositie,’ zegt Elieska Lensink. Ze was namens penvoerder Stichting Technotrend projectcoördinator bij de ontwikkeling van de Routekaart. ‘Het instrument geeft scholen ruimte om zelf een visie en strategie te ontwikkelen die past bij de school.’
Projectteam
Begin 2021 formeerden zeven leden van de coöperatie Leren voor Morgen* het projectteam om de Routekaart te ontwerpen. Op 7 september 2021 lanceerde het projectteam de eerste bruikbare versie van de Routekaart officieel. Kort daarna, op 15 september, volgde een webinar waarin Patrick van der Hofstad, directeur van Stichting Technotrend, uitleg gaf over alle aspecten van de Routekaart. Ruim 70 belangstellenden tekenden hiervoor in, wat aangeeft dat de Routekaart nu al aandacht en belangstelling trekt. Het webinar is hier terug te kijken.
Drie concepten
Projectcoördinator Lensink schrijft in september 2021 een evaluatie over het werk van de projectgroep. Aan haar de vraag welke weg de ontwikkelaars hebben afgelegd.
‘De Routekaart is vanaf het begin gebouwd op drie concepten: Whole School Approach, het Raamwerk voor Strategisch Duurzame Ontwikkeling (Framework for Strategic Sustainable Development, FSSD, bekend geworden als The Natural Step) en Participatief Actieonderzoek. Dat stond wel vast,’ legt ze uit, ‘maar hun onderlinge verhouding nog niet. Hierover is intensief van gedachten gewisseld. De stappen van het Raamwerk voor Strategisch Duurzame Ontwikkeling vormen de basis. Bij elke stap komt de Whole School Approach aan de orde: alle delen van het schoolleven passeren hierin de revue. Het derde concept, Participatief Actieonderzoek, beschrijft vooral de manier waarop gezamenlijk de dialoog wordt gevoerd.
Scholen eindgebruiker
‘Een belangrijk omslagpunt was de keuze om scholen eindgebruiker van de Routekaart te maken. Oorspronkelijk was het idee dat leden van de coöperatie Leren voor Morgen eindgebruiker zouden zijn, met als taak om scholen te begeleiden in het werken met de Routekaart’
Een andere belangrijke keuze was om een veelvoorkomende valkuil van innovatieprojecten te vermijden. Vaak beginnen projecten ‘from scratch’, zonder aandacht voor lopende initiatieven of voor kennis en ervaring in de school. Elieska: ‘Het is de bedoeling dat er een visie wordt ontwikkeld die is geworteld in ‘het DNA’ van de school. De voorbereidingsfase en een van de stappen in de Routekaart focussen juist op onderzoek naar wat er in de school al gaande is, welke talenten en middelen er zijn en naar motivaties en visies van docenten en studenten.’ Veel scholen zijn afgelopen jaren al bezig geweest met duurzame projecten, zoals Eco-schools en SDG’s. Daarom zijn deze en andere bestaande instrumenten in de Routekaart opgenomen.
Ook voor kleine projecten
Ten slotte groeide de wens om de Routekaart ook te kunnen gebruiken op (veel) kleinere schaal. ‘Bij de herinrichting van het schoolplein bijvoorbeeld kan het waardevol zijn om te beginnen met een toekomstvisie van een duurzaam schoolplein en met de Routekaart te onderzoeken hoe daar te komen. We hopen dat scholen ook dan aandacht blijven houden voor de Whole School Approach.’
Het is uitdrukkelijk een eerste versie, stelt Elieska. ‘Vanaf nu kunnen scholen het instrument gaan gebruiken. Ze worden daarbij sterk aangemoedigd om ervaringen te delen via Guides. Die ervaringen helpen niet alleen om samen met andere scholen verder te komen maar ook om het instrument te verbeteren.’
Het beste advies dat Elieska kan geven, is: neem zelf een kijkje bij de Routekaart op Guides!
Stimuleringsregeling Duurzaamheid in het DNA van de School
Tijdens de voorbereidende fase zijn al pilots op enkele scholen gestart. Die lopen in het najaar door. Vanaf nu (september 2021) kan elke school de Routekaart gaan gebruiken. Leden van de coöperatie Leren voor Morgen zijn ‘in te huren’ als begeleiders als scholen dat willen, maar scholen kunnen het ook helemaal zelf doen.
Scholen voor beroepsonderwijs kunnen financiële ondersteuning krijgen uit de Stimuleringsregeling Duurzaamheid in het DNA van de School, een budget waarmee de school bijvoorbeeld een deel van de kosten kan dekken voor begeleiding of ondersteuning van een van de leden van Leren voor Morgen. Voor scholen die van de Stimuleringsregeling gebruik maken, is het delen van stappen, ervaringen en evaluaties in Guides een voorwaarde.
Met dank aan
De stimuleringsregeling Duurzaamheid in het DNA van de School wordt mede mogelijk gemaakt door het Ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de Goldschmeding Foundation voor Mens, Werk en Economie.
- - - - - - - - - - - - - -
* De Routekaart is ontwikkeld door een samenwerkingsverband van Stichting Technotrend (penvoerder), Guides, ManageMind Group, Bright Future Lab, Hart&Hoofd, Teachers for Climate en SME Advies. Enkele scholen hebben meegewerkt aan een pilotproject. Alle partners zijn lid van de coöperatie Leren voor Morgen.
